NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
138 - (1137) وحدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن ابن
شهاب ،عن أبى
عبيد مولى ابن
أزهر ؛ أنه
قال:
شهدت
العيد مع عمر
بن الخطاب رضي
الله عنه .فجاء
فصلى. ثم
انصرف فخطب
الناس. فقال:
إن هذين
يومان. نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
صيامهما: يوم
فطركم من صيامكم،
والآخر يوم
تأكلون فيه من
نسككم.
{138}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki) Malik'e, İbaî Şihab'dan dinlediğim, onun da İbni
Ezher'in azatlısı Ebû Ubeyd'den naklen rivayet ettiği şu hadîsi okudum: «Ebu
Ubeyd Demişki:
Ömeru'bnül Hattâb
(Radiyallahû anh) ile beraber bayramda bulundum. Ömer gelerek bayram namazını
kıldırdı. Sonra namazdan çıkıp cemaâata hutbe okudu ve :
Kurbanlarınızdan
yediğiniz iki gündür. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu iki günde
oruç tutmaktan nehiy buyurmuştur, dedi.»
İzah
Bu hadisi Müslim
«Kitâbul-Edâhi» de dahi tahric ettiği gibi Buhâri «Kitâbu«'s-Savm» ve
-Kitâbu'l-Edâhi» de. Ebû Dâvud, Tirmizî, Nesaî ve îbni Mâce «Kitâbu's-Savm» da
muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir.
Hadîsin bir rivayetinde
Hz. Ebû Ubeyd'in Ömer (Radiyâllahû anh) ile beraber bulunduğu namazın Kurban
bayramı namazı olduğu bildirilmiştir.
Hz. Ömer'in iki günü
vasıflarıyla bildirmesi, o günlerde niçin oruç tutulmadığına işaret içindir.
Yâni Ramazan bayramında iftar vâcib olur, Kurban bayramında ise Kurban eti
yenir ve yedirilir. O gün, Allah'ın kullarına ziyafet günü olduğu için oruç
tutmak menedilmiştir.
Bayram günlerinde oruç
tutmak bütün ulemâya göre memnudur. Yalnız Hanefiiler'e göre bir kimse Ramazan
bayramı günü oruç tutmayı nezir etse bu nezir sahihdir, o gün oruç tutmaz başka
bir günü onu kaza eder. Bu kavil İmam Mâlik ile Evzâî'den de rivayet
olunmuştur. Hanefiiler'e göre bayram günü oruçtan nehiy buyrulması asıl orucun
meşruiyetine münâfi değildir. Ekseri fukahaya göre nehyin fesâd icab etmediğini
«El-Mahsûl» sahibi nakletmiştir.
Râzi bu hususta uzun
beyanâtda bulunmuştur.
Buharî'nin rivayet
ettiği Ziyâd b. Cübeyr hadisi de Hanefiiler'in kavlini te'yid eder. Mezkûr
hadîsde: «Bir adam İbni Ömer'e gelerek:
—Birisi pazartesi günü
oruç tutacağım, diye nezretse de, o gün bayram'a tesadüf etse hüküm nedir ?
diye sordu. İbni Ömer:
— Allah nezri İfa
etmeyi emir buyurmuştur, ama Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) de bu
günde oruç tutmayı yasak etti, diyerek fetva hususunda bir şey söylemedi.»
denilmektedir.
Ulemadan İbni
Abdilmelik: «Eğer o adamın orucu alettayin menedilmiş olsaydı îbni Ömer
tevakkuf etmezdi.» demiştir.
îmam Şafiî, İmam Züfer
ve îmam Ahmed b. Hanbel'e göre bayram günlerinde oruç tutmak ve o günlerde oruç
tutmayı nezir etmek sahih değildir. Bu kavil tmam A'zam ile İmam A'zam'dan bir
rivayete göre Kurban bayramı günü oruç tutmayı nezir etmek sahih değildir,
fakat bir kimse: «Yarın oruç tutacağım» diye nezretse de, ertesi günü Kurban
Bayramı olsa nezri sahihdir.
Hadis-i şerif, bayram
namazının hutbeden Önce kılınacağına da delildir.